Tips over Verhuizen naar een Monumentaal Pand
Nederland kent ongeveer 62.000 rijksmonumenten en 40.000 gemeentelijke monumenten. De overheid kent zulke panden een beschermde status toe. Door deze status blijft het historische karakter behouden. De panden worden als algemeen cultuurhistorisch belang beschouwd. Iets meer dan de helft van deze monumenten is een woonhuis.
Het is voor veel mensen een droom om in een monumentaal pand te wonen. Een monument heeft een bepaalde status en bezit historische schoonheid, denk maar eens aan die prachtige gevels! Eigenaar zijn van zo'n bijzonder pand is iets anders dan eigenaar zijn van een 'gewone' woning. Ben jij van plan te verhuizen naar een monument dan krijg je te maken met speciale rechten en plichten. Waar moet je allemaal aan denken als je eigenaar wordt van zo'n pand? ScanMovers zet de belangrijkste zaken voor je op een rijtje!
1. Gids Monumentaal Wonen
We beginnen met een super handige tool waar jij, als eigenaar van een bijzonder pand, wijzer van wordt. Om écht alles over jouw bijzondere woning te weten te komen, is deze GRATIS gids namelijk een must. De gids wordt aangeboden door het Nationaal Restauratiefonds en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Daarnaast heeft het Nationaal Restauratiefonds, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Belastingdienst Bureau Monumentenpanden, De Groene Grachten en de Federatie Grote Monumentengemeenten ook bijgedragen aan alle informatie in de gids. Deze organisaties adviseren je onder andere over financiële zaken, monumentzorg en vergunningen. De gids vertelt wat het betekent om in het bezit te zijn van een monumentaal pand.
2. Verbouwen: vergunning of vergunningvrij?
Je bent net verhuisd naar je droompand maar ziet wel dat er het een en ander verbouwd moet worden. De geschiedenis is in het pand gaan zitten en dat is zeker een voordeel, maar het moet ook bewoonbaar worden. Een verbouwing van een beschermde woning gaat er net iets anders aan toe dan een verbouwing van een modern huis.
Een monumentaal pand kent beschermde status en kan niet zomaar worden gesloopt of worden verbouwd. Er moet gezegd worden dat er twee soorten monumenten zijn: gemeentelijke monumenten en rijksmonumenten. Het verschilt per type aan welke regels moet worden voldaan en hoe de subsidies worden geregeld. Echter, voor de verbouwing van elk type moet (in de meeste gevallen) een omgevingsvergunning bij de gemeente worden aangevraagd. Voor alle wijzigingen aan het monument (restaureren, verbouwen, slopen) is gelukkig maar één vergunning nodig. Soms wordt onderhoud ook aan een vergunning verbonden. Denk bijvoorbeeld aan schilderwerk van de gevel. Het aanvragen van een omgevingsvergunning is niet iets wat je even snel doet. Er gaat een behoorlijk wat werk aan vooraf. Een bouwtechnisch of cultuurhistorisch rapport, foto's en/of tekeningen zijn in veel gevallen nodig om de vergunning te krijgen.
Tip: een restauratiearchitect of een gespecialiseerd bouwkundige kan je helpen met je plan. Neem op tijd contact op met de gemeente. Vaak kan je de vergunning online, met behulp van je DigiD, bij de gemeente aanvragen.
Ik hoor je al denken: maar wat kan ik dan zonder vergunning aan mijn huis veranderen? 'Gewoon'/klein onderhoud waarbij de materiaalsoort, kleur, vorm, detaillering en profilering niet verandert, kan je zonder vergunning uitvoeren. Denk hier aan: het opstoppen van rieten daken, het vervangen van kapotte ruiten door hetzelfde type glas, het schilderen in dezelfde kleur.
Goed om te weten: klein onderhoud en restauratie is niet hetzelfde! Bij grootschalige vervanging van materialen is sprake van restauratie, hier is dus wel een vergunning voor nodig. Laat je door de gemeente informeren over wat wel en niet vergunningvrij kan worden veranderd aan het pand.
3. Financiering monumenten
In de meeste gevallen komt de overheid eigenaren van monumentale panden op financieel gebied tegemoet. Dit is in de vorm van een subsidie of een lening. Hoe de subsidies en leningen zijn opgebouwd hangt af van het soort monument dat je bezit.
De mogelijkheden voor gemeentelijke monumenten
- Het is vaak mogelijk gebruik te maken van de Cultuurfonds-hypotheek. Deze hypotheek kent een lage rente waarmee de kosten van restauratie deels kunnen worden gedekt.
- Een aantal provincies bieden Regionale Restauratiefonds-hypotheken aan. Dit is eveneens een hypotheek tegen een lage rente waarmee financiering van restauratie en soms ook energiebesparende maatregelen mogelijk is.
De mogelijkheden voor rijksmonumenten
- Je kan in aanmerking komen voor de Restauratiefonds-hypotheek. Dit is een lening tegen een lage rente voor onderhoud of verbouwing van het pand. De rente ligt 3% onder de marktrente, met een minimum van 1%. Je moet wel aan een aantal voorwaarden voldoen om in aanmerking te kunnen komen voor deze gunstige lening. Voor meer informatie over deze voorwaarden, klik je hier.
- Soms zijn onderhoudskosten fiscaal aftrekbaar, daar gaan we hieronder verder op in.
4. De fiscus betaalt mee
Heb jij een rijksmonument op het oog of ben jij al de trotse eigenaar van zo'n pareltje? Dan zijn de meeste kosten voor onderhoud en restauratie aftrekbaar van de inkomstenbelasting. Het bedrag dat je kwijt bent aan onderhoud, wordt eerst verminderd met eventuele tegemoetkomingen. Het resterende bedrag, ook wel de drukkende onderhoudskosten genoemd, kan voor 80% fiscaal worden verrekend. Deze 80% is aftrekbaar in box 1. Dit is alleen toepasbaar voor kosten die enkel bedoeld zijn om het pand in bruikbare staat te houden of te herstellen.
Let op: dit geldt alleen voor rijksmonumenten.
Voorbeelden van onderhoudskosten die aftrekbaar zijn, zijn:
- Reperaties door een elektricien, loodgieter, metselaar, stukadoor en timmerman
- Onderhoud of reparatie van een cv-installatie, boiler, geiser en schoorsteen
- Buitenschilderwerk
- Opstoppen en verdekken van rieten daken
Kosten gemaakt voor 'luxe' onderhoud zoals uitbreiding van de keuken, het sausen van muren en plafonds etc. zijn niet fiscaal aftrekbaar.
Goed om te weten
- Weet van te voren welk type monument je aanschaft.
- Ken je financiële situatie. Bespreek het kopen van een monumentaal pand met een hypotheekadviseur.
- Als je een monument koopt is het goed om van te voren te weten hoeveel onderhoud je te wachten staat. Laat het pand van te voren bouwkundig keuren.
- Een goede verzekering is essentieel voor het in stand houden van het monument. Het afsluiten van een verzekering is verplicht als je gebruik maakt van hypotheken van het Restauratiefonds.
- De Tweede Kamer heeft in 2018 ingestemd met het wetsvoorstel Wet fiscale maatregel rijksmonumenten. Dit wetsvoorstel regelt de afschaffing van de fiscale aftrek met betrekking tot rijksmonumenten. Als de Eerste Kamer instemt met het wetsvoorstel, zijn primaire onderhoudskosten niet meer fiscaal aftrekbaar.
- Over het algemeen komen eigenaren alleen in aanmerking voor subsidie als het rijksmonument geen woonhuis is.
